Ötegezegenler

Her gün dünyamızı aydınlatan Güneş, yeryüzündeki yaşamın temel kaynağıdır. Aynı zamanda çok büyük bir sistemin, Güneş Sistemi’nin de merkezidir. Engin uzay boşluğunda ilerleyen Güneş Sistemi’mizde temel olarak bir yıldız yani Güneş ve onun çevresinde dolanan 8 gezegen vardır. Dünya da bu gezegenlerden biridir.

Gezegenler çok büyük küre şeklinde gökcisimleridir.

Güneş’e en yakın dört gezegen karasaldır. Yani üzerinde ayağını basabileceğimiz bir zemin bulunur.

Güneş’e en yakın dört gezegen: Merkür, Venüs, Dünya ve Mars.

Sonraki dört gezegen ise çok büyük, gaz toplarıdır. Ayağımızı basabileceğimiz bir zemin yoktur.

Güneş’e en uzak dört gezegen: Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün
Dört karasal gezegen gaz devi gezegenlerin yanında gerçekten de çok küçük kalır.

Yüzlerce yıldır insanlar gökyüzündeki yıldızlara bakıp onların ne olduğuna ilişkin akıl yürüttü. Bazı bilim insanları o minik ışık noktalarının da aslında birer Güneş olabileceğini düşündü. Hatta onların çevresinde de dolanan gezegenler bulunabileceğini ileri sürdü. Uzun bir süre teknolojimiz yeteri kadar gelişmiş olmadığından onların ne olduğu büyük bir gizemdi.

1800’lü yılların başında yeni geliştirilen tekniklerle gece gökyüzünde gördüğümüz ışık noktalarının yani yıldızların gerçekte birer Güneş olduğu ya da Güneş’in de aslında bir yıldız olduğu anlaşıldı. Ama yıldızlar o kadar uzaktaydılar ki ancak geceleri gökyüzünde birer nokta şeklinde görülebiliyorlardı. Gündüzleri de Güneş’in parlaklığı onları görmemizi engelliyordu.

Gelişen teknoloji sayesinde 1992’de ilk kez Güneş’ten başka bir yıldızın çevresinde dolanan gezegenler olduğu keşfedildi.

Lich ve gezegenlerinin bir ressam tarafından yapılmış, kurgusal resmi.

Görsel Kaynak: Wikipedia – Pablo Carlos Budassi

Sonunda 1992’de takma adı Lich olan bir nötron yıldızının çevresinde dolanan üç gezegen olduğu saptandı. Güneş Sistemi’mizin dışında keşfedilen gezegenlere de ötegezegen denmeye başlandı. Geliştirilen yeni yöntemler sayesinde her geçen gün yeni ötegezegenler keşfedildi.

Eylül 2022 itibariyle 3.800 yıldızın çevresinde dönen 5.150 gezegen keşfedilmiştir. Bu gezegenlerin yıldızlarına olan uzaklıkları, kütleleri, dönüş süreleri ve bazılarının atmosferlerine ilişkin birtakım bilgileri edinebiliyoruz. Her geçen gün keşfedilen ötegezegen sayısı ve onlara ilişkin bilgimiz artıyor.