Gayzerler
Nerede bulunurlar?
Gayzerlere yeryüzünde sık rastlanmaz. Genellikle yanardağ etkinliklerinin olduğu ya da fay hatlarının bulunduğu bölgelerde olurlar. Bütün dünyada sayıları 1.000’den daha azdır. Bunların da yarısı ABD’denin Wyoming eyaletindeki Yellowstone Ulusal Parkı’nda bulunur. ABD’den başka Rusya, İzlanda, Şili ve Yeni Zelanda’da vardır.
Gayzer sözcüğü 17. yüzyılda İzlanda’nın güneydoğusunda aralıklı olarak su püskürten bir sıcak su kaynağına verilen isimden (geysir) gelir.
Gayzerlere Türkçe’de "kaynaç" da denir.
En yükseğe püskürten
Görsel kaynağı: Wikipedia (sağdaki fotoğraf: Hsing-Mei Wu)
En yükseğe su püskürten gayzer, Yeni Zelanda’daki Waimangu Gayzeri’ydi. Suları 480 metreye kadar çıkardı. Ne yazık ki 1902’deki bir toprak kayması sonucu Waimangu su püskürtmeyi durdurdu.
Günümüzde en yükseğe su püskürten gayzer ise ABD’de Yellowstone Ulusal Parkı’ndaki Steamboat adlı gayzerdir. Steamboat’un suları 90 metreden daha yükseğe çıkar.
En ünlü gayzer
En ünlü gayzer ABD’nin Yellowstone Ulusal Parkı’ndaki Old Faithful’dur. [Yaşlı Sadık (Dost)] Bu gayzer, 1870’den beri her 60-120 dakikada bir 15-30 ton arasında sıcak su püskürtür. Püskürttüğü sular 30 metreden yükseğe ulaşır. Püskürmeler 1,5-5 dakika kadar sürer.
Soğuk su gayzeri
Bütün gayzerler sıcak su ya da buhar püskürtmez. Çok ender de olsa bazıları soğuk su püskürtür. Bu gayzerlerin işleyiş sistemi farklıdır. Bunlar arasında en ünlüsü Almanya’daki Andernach Gayzeri'dir.
Dünya dışı gayzerler
