Dişlerimiz Neden Değişir?
Biz insanların ömrü boyunca iki takım dişi olur: süt dişleri ve kalıcı dişler. Bebekler dişsiz doğar. Altı ila sekiz ay arasında ilk süt dişleri çıkmaya başlar ve hepsinin çıkması yaklaşık 2,5 yaşına kadar sürer. Bunlar küçük, aralıklı ve zayıf dişlerdir; ama çok iyi iş görürler.
İlk çıkan süt dişleri alt çenenin ön bölümünde yer alan kesici dişlerdir. Ardından üst çenedeki kesici dişler çıkmaya başlar. Sonra da sırayla hepsi çıkar.
Yaklaşık 2,5 yaşında tamamlanan süt dişleri, alt çenede 10 ve üst çenede 10 olmak üzere toplam 20 tanedir. Bunlara bebek dişleri ya da birincil dişler de denir.
Süt dişleri takım olarak ortalama 3,5 yıl boyunca ağızda kalır ve genellikle altı yaşından sonra dökülmeye başlar. Süt dişlerinin dökülmesi de çıkışları gibi aşamalı olur. İlk çıkan süt dişleri, ilk önce dökülür. Son çıkan süt dişlerinin dökülmesi de genellikle 10-12 yaşında (en son) olur. Diş değiştirme döneminde ağız ve diş sağlığına çok özen göstermek ve iyi beslenmek gerekir.
Dökülen dişler ağzın görünüşünü biraz komikleştirebilir. Ama bu durum geçicidir. Kısa sürede ağızda daha güçlü, kalıcı dişler çıkacaktır.
Kalıcı dişlerin çıkması da aşamalı gerçekleşir. 18-20 yaşında çıkan sonuncu dişlerle birlikte yetişkin bir kişinin ağzında hayatı boyunca kullanacağı daha büyük, güçlü ve sağlam 32 dişi olur. Süt dişleri aralıklı yerleşmişken kalıcı dişler aralıksızdır.
Hayatı boyunca iki takım diş çıkaran yalnızca insan değildir. Memelilerin çoğunun iki takım dişi olur. İlk besinleri anne sütü olduğundan memeli yavruları çoğunlukla dişsiz doğar. Sonra süt dişleri çıkar ve ardından kalıcı dişler gelir. Memelilerin çoğu gibi kedilerin, köpeklerin ve gorillerin de yaşamları boyu iki takım dişi olur.
Fil, denizineği ve kanguru gibi bazı hayvanlarda diş çıkarma yaşam boyu sürer. Aşınan ya da kırılan dişlerin yerine yenileri çıkar. Bu konuda köpekbalıklarının üstüne yoktur. Bazı köpekbalıkları yaşamları boyunca yüzlerce hatta binlerce diş değiştirir.
